เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร ตั้งอยู่ริมสี่แยกคลองมหานาค เดิมเรียกกันว่า วัดนอก เนื่องจากอยู่นอกเขตกำแพงเมือง

  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อครั้งยังทรงผนวชอยู่ที่วัดบวรนิเวศ ฯ เมื่อปี พ. ศ. 2377 เพื่อให้เป็น วัดอรัญวาสี (ฝ่ายวิปัสสนา) คู่กับวัดบวรนิเวศ ฯ